Architektura Stylu Empire - Okazałe Budowle Inspirujące Pokolenia

W historii architektury istnieją epoki, które pozostawiają trwały ślad w krajobrazie i kulturze, definiując swoje niepowtarzalne piękno i majestat. Jednym z takich okresów jest styl empire, który zachwycił świat swoją monumentalnością i elegancją.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Skąd wziął się styl empire?

• Jakie są cechy charakterystyczne stylu empire w architekturze?

• Jakie znamy słynne budowle w stylu empire?

Styl empire w architekturze - rys historyczny i wpływ Napoleona

Powstanie stylu empire ma bezpośredni związek z sytuacją społeczno-polityczną ówczesnej Francji, czyli kraju, w którym doszło do jego narodzin i rozkwitu. Główną rolę odegrał w tym przypadku sam Napoleon Bonaparte, który próbował przywrócić ducha imperialnego Rzymu i starożytnych cesarzy poprzez sztukę, architekturę, a także politykę.

Przed wejściem Napoleona na scenę polityczną, Francja przeszła przez okres rewolucji, który obalił monarchię i wprowadził republikański porządek. Rewolucja ta zmieniła również krajobraz kulturowy i artystyczny, przynosząc neoklasycyzm jako dominujący styl.

Po zamachu stanu w 1799 roku, Napoleon przejął władzę jako Pierwszy Konsul, a później ogłosił się cesarzem Francuzów w 1804 roku. Jego ambicje polityczne były ogromne, a swoją władzę chciał utrwalić poprzez sztukę i architekturę. Dążył do stworzenia atmosfery imperialnej i gloryfikacji swojej władzy poprzez nawiązywanie do starożytnych wzorców.

Zwycięskie kampanie militarnego ekspansjonizmu Napoleona dostarczyły kolejnych inspiracji do tworzenia dzieł sztuki i architektury. Powszechnie używane były monumentalne łuki triumfalne, zwycięskie kolumny i dekoracje militarne. Tak narodził się styl empire, który nie ograniczał się jedynie do architektury, ale przenikał także kulturę i modę.

Po klęsce Napoleona i upadku Cesarstwa Francuskiego w 1815 roku, styl empire stopniowo ustępował miejsca innym nurtom artystycznym, ale pozostawił trwałe dziedzictwo w postaci wielu monumentalnych budowli i dzieł, które do dziś są świadectwem tego okresu w historii sztuki i architektury.

Styl empire - architektura tego okresu i jej cechy charakterystyczne

Styl empire w architekturze charakteryzuje się szeregiem elementów, które nadają mu indywidualnego wydźwięku. Poniższe cechy razem tworzą unikalny charakter stylu empire, który jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i ikonicznych nurtów w historii architektury:

• Inspiracje antycznymi wzorcami - styl empire silnie czerpie z antycznych wzorców architektonicznych, zwłaszcza z architektury starożytnej Grecji i Rzymu oraz Egiptu. Widoczne są kolumnady, łuki, pilastry, zdobienia i ornamenty zaczerpnięte z klasycznych form.

• Monumentalność - budynki w stylu empire są zazwyczaj monumentalne, charakteryzują się imponującymi rozmiarami i masywną bryłą. Elementy architektoniczne, takie jak kolumny i łuki, są często przeskalowane, aby podkreślić potęgę i wielkość.

• Łuki triumfalne - styl empire często wykorzystuje łuki triumfalne, nawiązujące do antycznych rzymskich tradycji. Te monumentalne łuki były używane jako symboliczne wejścia do budynków czy miejsca triumfów.

• Pilastry - charakterystyczne są także pilastry, czyli pionowe, płaskie kolumny lub filary, często z ornamentami i dekoracjami nawiązującymi do antyku.

• Fryzy i zdobienia - bogate fryzy i rzeźbione zdobienia, takie jak motywy roślinne, gzymsy i reliefy, są powszechne w stylu empire. Detale te nadają elegancję i wyrafinowanie budynkom.

• Złote elementy - styl empire często wykorzystuje złote elementy jako ozdoby, co dodaje blasku i przepychu architekturze. Złote detale mogą występować na kolumnach, fryzach, czy innych ozdobnych elementach.

• Motywy militarne - związane z okresem panowania Napoleona, architektura w stylu empire często wykorzystuje motywy militarne. Są to np. dekoracje w formie tarcz, hełmów, mieczy czy węży, nawiązujące do zwycięstw i triumfów militarystycznych.

• Dachy niskie z naczółkami - typowe dla stylu empire są niskie dachy o łagodnych nachyleniach, z naczółkami zdobionymi reliefami i statuami.

• Zastosowanie marmuru - marmur był często używany jako materiał budowlany, szczególnie w kolumnach, posadzkach i detalach architektonicznych. Dawał on budynkom w stylu empire charakterystyczną elegancję.

• Motywy egipskie - w związku z zainteresowaniem tamtym okresem historii, styl empire może również zawierać elementy inspirowane sztuką i architekturą starożytnego Egiptu, takie jak motywy hieroglificzne czy symbole egipskie.

Słynne budowle w stylu empire

Styl empire pozostawił po sobie wiele znanych budowli, zarówno we Francji, jak i innych ośrodkach Europy - w tym w Polsce. Wśród najważniejszych należy wymienić:

Arc de Triomphe du Carrousel, czyli łuk triumfalny w Paryżu

To jedna z imponujących budowli w stylu empire, zbudowana na zlecenie Napoleona Bonaparte jako triumfalna brama upamiętniająca zwycięstwa Francji w bitwach. Inspiracją dla tego obiektu była starożytna architektura grecka i rzymska, co przejawia się w proporcjach, detalach i ogólnej formie łuku.

Arc de Triomphe du Carrousel jest rozmiarowo mniejszy niż słynny Łuk Triumfalny, ale zachowuje podobną koncepcję jako triumfalna brama. Znajduje się on tuż przed Luwrem i pełni funkcję bramy wejściowej na dziedziniec Carrousel, który jest częścią kompleksu muzealnego.

Budowla jest znakomitym przykładem symetrii i harmonii, cech charakterystycznych dla stylu empire. Centralna oś łuku jest zazwyczaj zdobiona kolumnami, fryzem i reliefami, co nadaje budowli majestatycznego wyglądu.

Budowla posiada kolumny zdobiące fasadę. Fryzy z ornamentami dodają detali dekoracyjnych. Na elewacjach łuku znajdują się reliefy przedstawiające sceny z zwycięskich bitew francuskich wojsk podczas wojen napoleońskich. To symboliczne odwołanie do militarnych sukcesów Francji.

Gmach Admiralicji w Petersburgu

Imponująca budowla w stylu empire, zlokalizowana w centrum miasta nad brzegiem rzeki Newy. Jest to jedno z najbardziej charakterystycznych dzieł architektury tego okresu. Budowla cechuje się doskonałą symetrią. Jej fasada jest podzielona na liczne sekcje, z wyraźnym naciskiem na centralną część, która jest ozdobiona kolumnami i fryzem, nawiązując do klasycznych wzorców.

Charakterystycznym elementem stylu empire są kolumny i portyki, które dominują fasadę budynku. Gmach Admiralicji posiada imponujący portyk z kolumnami zdobiący wejście główne.

Budowla ma masywne proporcje, co nadaje jej solidny i monumentalny wygląd. W stylu empire często kładziono nacisk na reprezentacyjność i majestatyczność budowli, co widoczne jest w proporcjach i rozmieszczeniu elementów architektonicznych gmachu. Jego architektura w zamyśle miała reprezentować potęgę militarystyczną i administracyjną rosyjskiego imperium.

Ratusz w Wejherowie

Jeden z polskich budynków nawiązujących do stylu empire. Wyróżnia się między innymi zagłębionym portykiem z kolumnami, ryzalitami zakończonymi naczółkami oraz kwadratową wieżą z balkonikiem, na której znajduje się zegar.