Budowle barokowe, a innowacje techniczne

Barok, okres w historii sztuki i architektury, który rozkwitł w Europie w XVII i XVIII wieku, jest nie tylko znany z rozmachu artystycznego i przepychu, ale także z istotnych innowacji technicznych, które wpłynęły na rozwój budownictwa. Przyjrzyjmy się więc temu jak architekci barokowi wykorzystali dostępne im narzędzia oraz technologie, aby wznosić budowle, które do dziś zachwycają swoją wyjątkowością i pięknem.

Czego dowiemy się z poniższego artykułu?

• Charakterystyka architektury baroku

• Innowacje techniczne w barokowych budowlach

• Barokowe budowle sakralne w Polsce i na świecie

• Znaczenie budowli barokowych dla historii

• Fascynująca historia budowli barokowych

Krótka charakterystyka architektury baroku

Barok to epoka, w której architekci zaczęli eksperymentować z nowymi formami i technikami, tworząc budowle o imponujących proporcjach i estetyce. W Polsce prekursorami stylu byli Jezuici, cieszący się poparciem dworu i magnaterii. Fasada kościoła stanowiła kluczowy element architektury barokowej. Fasady kościołów barokowych były często bogato zdobione, z licznymi elementami dekoracyjnymi, takimi jak pilastry, nisze na figury świętych oraz kolorowe freski. Jeśli mowa o elewacji frontowej, często przyciągała uwagę monumentalnością i splendorem, co stanowiło odzwierciedlenie ducha tej epoki.

Sobór trydencki i jego postulaty wykształciły architekturę barokową, która odzwierciedlała ducha odnowy religijnej. Kościoły barokowe miały przyciągać uwagę wiernych i wzbudzać religijny zachwyt. Jednak barok nie ograniczał się wyłącznie do architektury sakralnej, tego stylu zaznała również architektura świecka. Barok znalazł swoje miejsce między innymi w pałacach, rezydencjach i budowlach publicznych. Styl barokowy był niezwykle popularny w całej Europie i poza nią, inspirując inne kultury. Sztuka świata wyraźnie odczuła więc powiew tego nurtu.

Innowacje techniczne w barokowych budowlach

Barokowe budowle były świadectwem znaczących innowacji technicznych i architektonicznych, które znacznie wpłynęły na ich charakterystyczny wygląd.

Czym wyróżniały się budowle barokowe?

• Popularne stały się kopuły. Ich konstrukcja opierała się na użyciu nowych materiałów, takich jak cegła i kamień, oraz rozwiniętych technik budowlanych. To pozwoliło na budowę imponujących, wysokich kopuł, które dominowały nad krajobrazem miast.

• Barokowe budowle często wykorzystywały różne rodzaje łuków, takie jak łuki eliptyczne i łuki odcinkowe, co umożliwiało tworzenie intrygujących kształtów i kompozycji architektonicznych. Sklepienia były również konstruowane z wyjątkową precyzją i różnorodnością.

• Budynki te często miały duże okna, kopuły z latarniami, a także wykorzystywały złote i białe kolory, aby maksymalnie rozproszyć światło wewnątrz budowli, ponieważ barokowi architekci doskonale rozumieli znaczenie optymalnego wykorzystania światła naturalnego.

• Barokowe budowle były bogato zdobione stiukiem, który pozwalał na tworzenie rozbudowanych zdobień, rzeźbionych detali i dekoracji sufitów oraz ścian.

Barokowe budowle sakralne w Polsce i na świecie

Jakie budowle w stylu barokowym odcisnęły swój ślad w świecie architektury i zachwycają do dziś? Z polskich obiektów z pewnością warto wymienić następujące pozycje:

• Kościół Wizytek w Warszawie,

• Pałac Królewski we Wrocławiu,

• barokowo-klasycystyczny Zamek Królewski w Warszawie,

• kaplica Św. Elżbiety Węgierskiej w katedrze wrocławskiej,

​

• Bazylika na Świętej Górze w Gostyniu,

• Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie.

​

Kolejna warta odnotowania budowla to barokowy kościół cmentarny pw. Świętego Krzyża w Jutrosinie, który powstał w 1777 roku. Jest to obiekt powstały na planie krzyża greckiego. Wrażenie robiły też pięknie zagospodarowane barokowe ogrody w stylu francuskim.

W Europie wyróżniającymi się obiektami barokowymi są bazylika Santa Maria Della Salute w Wenecji oraz Il Gesù, czyli Kościół Najświętszego imienia Jezus w Rzymie.

Znaczenie budowli barokowych dla historii

Budowle barokowe miały ogromne znaczenie dla historii, zarówno w kontekście architektury, jak i społeczeństwa. Często służyły jako monumentalne symbole władzy monarchii, Kościoła i innych instytucji. Były to projekty budowlane, które miały imponować i podkreślać potęgę danego państwa czy instytucji.

W okresie baroku, szczególnie w katolickich krajach, architektura była często używana jako narzędzie wyrazu głębokiej wiary i zmysłowości. Barokowe kościoły, katedry i kaplice były zdobione bogactwem detali, rzeźb barokowych i fresków, które miały oddziaływać na zmysły i wzmacniać uczucia religijne społeczeństwa.

Istotny jest również kontekst kontrreformacji. Budowle barokowe często powstawały w ramach odpowiedzi Kościoła katolickiego na reformację protestancką. W tym okresie dużo uwagi poświęcano szerzeniu katolickiej doktryny i przyciąganiu wiernych. Architektura barokowa była jednym z narzędzi w tym procesie.

Historia budowli barokowych

Historia architektury barokowej to okres, w którym fasady kościołów, wnętrza, elewacje frontowe, nawy boczne, figury świętych i kolorowe freski współtworzyły spektakularny krajobraz architektoniczny. Ten okres artystyczny, który wykształcił się na fali duchowej odnowy i przepychu, pozostaje jednym z najbarwniejszych i najbardziej wpływowych okresów w historii architektury i sztuki.